Kıdem Tazminatı

İşçinin işini kaybı sonucu uğrayacağı zararın kıdemlilik esasına göre, hakkaniyet ölçüsünde ödenen bir tazminattır. Kıdem Tazminatı almak için bazı şartların yerine gelmesi gerekir. Aşağıda bu şartların neler olduğunu ayrıntılı şekilde açıklamaya çalıştık. İşçinin haklarını alması için açılacak iş davalarının iş hukuku avukatı tarafından açılması gerekir. Zira işçilerin bu davaları tek başına götürmeleri oldukça zordur. Özellikle Ankara’da iş mahkemeleri oldukça yoğundur ve davalar uzun sürmektedir. Bunun üstüne birde hatalı ve yanlış dava açılırsa davaların süreleri çok uzamaktadır. Davanın kısa sürede sonuçlanması için Ankara iş hukuku avukatı yardımı alınmalıdır. Konu ile ilgili hukuku destek almak için bize ulaşabilirsiniz.

Kıdem Tazminatı Alma Şartları

-İş Sözleşmesi ile Çalışmak

Belirli veya belirsiz süreli iş sözleşmeleri, kısmi süreli ve tam süreli iş sözleşmeleri, çağrı üzerine çalışmalar geçerli olmak koşuluyla diğer koşulların da varlığıyla kıdem tazminatına konu olurlar.

-İşçi Olmak

İş Kanunu m.14 hükmü kıdem tazminatını düzenlemektedir. Bu hükümden yararlanabilecek kişiler iş kanununa tabi işçilerdir. Diğer iş kanunlarında da kıdem tazminatı müessesesi düzenlenmiştir. Ancak şu an incelenmekte olan konumuz dışındadır.

Hizmet Sözleşmesinin Kanunda Öngörülen Biçimde Son Bulması:

-İş Kanunu m17’ye göre hizmet sözleşmesinin sona ermesi: İş sözleşmesinin 17.maddesine göre feshi ihbarla feshedilmesi halinde işveren kıdem tazminatını ödemek zorundadır.

-İş Kanununun 25/1 ve III. bentleri gereğince hizmet sözleşmesinin feshi: Maddenin bu bentleri sağlık sebepleri ve ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzeri durumlar karşısında iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi durumlarını kapsamaktadır.

-İşçi tarafından hizmet sözleşmesinin haklı olarak feshi(İş K.m.20):İşçi, sağlık sebepleri, ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ile zorlayıcı sebepler nedeniyle iş sözleşmesini haklı olarak feshederse kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

-Geçerli sebebe dayanan fesihlerde kıdem tazminatı: Söz konusu İş k.m.18 hükmü iş güvencesini içermektedir. Bu madde altı aylık kıdemi zorunlu kılarken, kıdem tazminatı için 1 yıllık kıdem gerekmektedir. Dolayısıyla geçerli bir sebebe dayanarak feshedilen iş sözleşmesi kıdem tazminatını hak ettiren bir fesih türü olmakla beraber işe iade durumunda işçi bir yıllık süre dolduktan sonra kıdemi hak edecektir.

-Hizmet sözleşmesinin muvazzaf askerlik nedeniyle feshi: Bu sebeple işçi ya da işverenin sözleşmeyi feshetmesi halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

-İşçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla feshedilmesi: Şartların geçekleşmesi halinde, işçinin hak kazandığını varsayarak SS Kurumuna başvurması ve bu başvuru belgesini işverene ibrazı; işverenin kıdem tazminatı ile ilgili işlemleri başlatması için yeterlidir.

-Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi isteği ile hizmet sözleşmesini sona erdirmesi(İş k.m.14/2):İyiniyet kurallarına uygun her evlilik yasal süresi içinde hizmet sözleşmesini sona erdirme hakkı verir.

-İşçinin ölümü nedeniyle hizmet sözleşmesinin son bulması(İş k.m.14/I–5): Ölüm halinde kıdem tazminatını isteme hakkı kanuni mirasçılara verilmiştir.

Kıdem Süresinin Başlangıcı:

İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için işveren nezdinde en az tam bir yıl çalışması gerekir. Aksine yapılan bir sözleşme geçersizdir.

Kıdem süresinin başlangıcı, iş sözleşmesinin imzalandığı tarih değil işçinin işe başladığı tarihtir. Yani işçinin işverenin hizmetine hazır bulunduğu tarihtir.

Kıdem Süresinin Sonu:

Kıdem süresinin sonu, hizmet sözleşmesi ölümle sona ererse ölüm tarihi; ihbar önellerine göre sona ererse önelin sona erdiği tarih, önel verilmeden tazminatlar ödenmek suretiyle sona eriyorsa feshi ihbarın karşı tarafa vardığı tarihtir.

Kıdem süresinin Kapsamı

-Özel sektörde aralıklı çalışma halinde kıdem süresi: İşçilerin kıdemleri; hizmet sözleşmesinin devam etmiş veya aralıklarla yeniden sözleşme yapılmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanır.

-İşverenin değişmesi veya işverenin taşınması halinde kıdem süresi: Bu halde işçinin kıdemi işyeri veya işyerlerindeki hizmet sözleşmeleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır.

-Mevsimlik Çalışanlarda Kıdem Süresi: Bu halde işçilerin kıdemi fiili çalışmalar ve çalışılmış sayılan sürelerin toplamı üzerinden hesaplanır.

-Kısmi süreli Çalışmalarda Kıdem Süresi: Bu konuda açık olarak herhangi bir düzenleme yoktur. Ancak tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamayacağı vurgulanmaktadır.

-Kamuda Çalışanlarda Kıdem: Aynı ya da değişik kamu kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle S.S.K. göre yaşlılık veya malullük aylığına ya da toptan ödemeye hak kazanan işçinin kıdem tazminatı, bu kamu kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı üzerinden son kamu kuruluşu işverenince verilir.

-Muvazzaf Askerlikte Geçen Süre: Bu sürenin kıdeme katılması Yargıtay kararlarına göre mümkündür. Gerekli koşullara ek olarak S.S. Kurumuna yapılan borçlanma, ödemeyle sona ermelidir. İş sözleşmesinin işverence feshi halinde askerlik borçlanmasına karşılık olan süre kıdeme sayılmaz.

Kıdem Tazminatının Belirlenmesi:

*Kural olarak, işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.

*Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden hesaplama yapılır.

*Hizmet sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi ile işçi yararına değiştirilebilecek olan kıdem tazminatının yıllık miktarı azami emeklilik ikramiyesini geçemez.

*Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı ödenemez.

Gecikme Faizi

Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi nedeniyle açılacak davanın sonunda gecikme süresi için, mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesi gerekir.

Zamanaşımı

Kıdem tazminatı BK m125.e göre 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Aralıklı çalışmalarda zamanaşımı en son çalışmasının fesihle sona ermesinden itibaren başlar.

Avukat Ankara