T.C.
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E. 2008/36889
K. 2008/29872
T. 3.11.2008
• FESHİN GEÇERSİZLİĞİ VE İŞE İADE DAVASI ( İle Birlikte Kıdem Kötüniyet Tazminatı ve İşçilik Alacaklarının Aynı Davada İstenmesi Olanağı Bulunmadığı )
• KIDEM TAZMİNATI VE İŞÇİLİK ALACAKLARI ( Yargılama Usulleri Farklı Olan Feshin Geçersizliği ve İşe İade İstemi İle Birlikte İstenemeyeceği )
• YARGILAMA USULÜ ( İşe İade Davası Dışında Kalan Diğer Hak ve Alacaklar İle İlgili Davalar Sözlü Yargılama Usulüne Tabi Olduğu – İşe İadeyle Birlikte Diğer İşçilik Haklarının da Dava Edildiği Hallerde Bu Davaların Ayrılmasına Karar Verileceği )
• İŞÇİLİK ALACAKLARI ( Yargılama Usulleri Farklı Olan Feshin Geçersizliği ve İşe İade İstemi İle Birlikte Kıdem Kötüniyet Tazminatı ve İşçilik Alacaklarının Aynı Davada İstenemeyeceği )
4857/m.2,18,21
1475/m.14
ÖZET : Yargılama usulleri farklı olan feshin geçersizliği ve işe iade istemi ile birlikte kıdem, kötüniyet tazminatı ve işçilik alacaklarının aynı davada istenmesi olanağı bulunmamaktadır. Zira işçinin işe iadeyle ilgili isteklerinin yanında işçilikten doğan diğer tazminat ve alacakların da istenmesi halinde, bu talepler yönünden yargılama yapılması, işe iade davasının yasa koyucunun öngördüğü süre içinde seri yargılama usulüne göre görülüp sonuçlandırılmasına engel oluşturur. İşe iade davası dışında kalan diğer hak ve alacaklar ile ilgili davalar ise sözlü yargılama usulüne tabidir. Bu nedenle işe iadeyle birlikte diğer işçilik haklarının da dava edildiği hallerde bu davaların ayrılmasına karar verilerek yargılama yapılmalıdır. Esasen işçinin açmış olduğu işe iade davasında ihbar ve kıdem tazminatlarını da talep etmiş olması bir çelişkiyi oluşturur. Bir taraftan feshin geçersizliği ve işe iade talep edilirken, diğer yandan feshin sonucuna bağlı olan tazminatların istenmesi doğru olmaz.
DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesi ile kötüniyet ve kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin ve diğer işçilik alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, feshin geçersizliğine, davacının davalı Alkan-Berkler Ortak Girişim işyerine işe iadesine, feshin geçersizliğine bağlı kıdem tazminatı ve yıllık ücretli izin alacağının bu aşamada talep edilemeyeceği, işe başlatılmaması ve feshin gerçekleştiği tarihte yeni bir dava ile talep edilebileceği gerekçesi ile akdin feshin dayalı alacaklarının reddine karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı vekili ve davalı asıl işveren Afşin Elbistan Linyit İşletmeleri E.Ü.A.Ş. avukatı ve ortak girişimin taraflarından davalı Alkan A.Ş. avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi B.Kar tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davalı Alkan Güv. Tem. Gıda Taş. Sosyal Hizmetler San. Tic. A.Ş. ve Berkler Taş. Tur. Tem. İnş. Paz. Ldt. Şti ortak girişimi işçisi olarak davalı asıl işveren AEL İşletmeleri Elektrik Ü. A. Şirketi işyerinde iş makinesi ve nakil araçlarının bakım ve onarım işinde çalışan davacı işçi vekili aracılığı ile, iş sözleşmesinin geçerli neden olmadan ve kötüniyetli olarak feshedildiğini belirterek feshin geçersizliğine ve işe iadesi ile kötüniyet tazminatı, kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin ve diğer işçilik alacaklarının tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davalı AEL EÜAŞ ile davalı ortak girişim arasındaki sözleşmenin konusuna göre 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2/6 maddesi anlamında asıl alt işveren ilişkisi bulunduğu, asıl işverenin alt işveren işçilerine karşı İş Kanunundan ve iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerden alt işverenle birlikte sorumlu olduğu, davacının iş güvencesi kapsamında kaldığı, iş sözleşmesinin yazılı fesih bildirimi yapılmadan, savunması alınmadan ve geçerli neden kanıtlanmadan feshedildiği, feshin geçersizliği neden ile istenilen kıdem, ihbar tazminatı ve yıllık ücretli izin alacağı istemlerinin bu aşamada istenemeyeceği, feshin gerçekleştiği tarihe göre yeni bir dava açarak alacaklarını talep edebileceği gerekçesi ile feshin geçersizliğine, davacının ortak girişim işyerine işe iadesine, işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre ücretinden davalıların birlikte sorumluluğuna, kıdem ve ihbar tazminatı ile işçilik alacaklarının reddine karar verilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunun 8.10.2003 tarih, 2003/12-574-564 sayılı kararında vurgulandığı üzere ortak girişim iki veya daha fazla gerçek veya tüzel kişinin belli bir amaca ulaşmak için katkılarını birleştirdikleri bir ortaklık türü olup, bu ortaklığın tek başına tüzel kişiliği bulunmamaktadır. Davacı işçi, Alkan Güv. Tem. Gıda Taş. Sosyal Hizmetler San. Tic. A.Ş. ve Berkler Taş. Tur. Tem. İnş. Paz. Ldt. Şti ortak girişimi işçisi olarak diğer davalı asıl işveren işyerinde, ortak girişimin üstlendiği işte çalışmaktadır. Ortak girişimin tüzel kişiliği olmadığından ve dava dilekçesinde her iki şirket gösterildiğinden dava dilekçesinin ortak girişimi oluşturan her iki şirkete ayrı ayrı tebliğ edilmesi, taraf teşkilinin sağlanması gerekir. Mahkemece, ortak girişim adına dava dilekçesinin tebliğ edilerek usule aykırı davranılması hatalıdır.
Diğer taraftan Dairemizin kararlılık kazanan uygulaması gereği yargılama usulleri farklı olan feshin geçersizliği ve işe iade istemi ile birlikte kıdem, kötüniyet tazminatı ve işçilik alacaklarının aynı davada istenmesi olanağı bulunmamaktadır. Zira işçinin işe iadeyle ilgili isteklerinin yanında işçilikten doğan diğer tazminat ve alacakların da istenmesi halinde, bu talepler yönünden yargılama yapılması, işe iade davasının yasa koyucunun öngördüğü süre içinde seri yargılama usulüne göre görülüp sonuçlandırılmasına engel oluşturur. İşe iade davası dışında kalan diğer hak ve alacaklar ile ilgili davalar ise sözlü yargılama usulüne tabidir. Bu nedenle işe iadeyle birlikte diğer işçilik haklarının da dava edildiği hallerde bu davaların ayrılmasına karar verilerek yargılama yapılmalıdır. Esasen işçinin açmış olduğu işe iade davasında ihbar ve kıdem tazminatlarını da talep etmiş olması bir çelişkiyi oluşturur. Bir taraftan feshin geçersizliği ve işe iade talep edilirken, diğer yandan feshin sonucuna bağlı olan tazminatların istenmesi doğru olmaz. Mahkemece, kıdem ve kötüniyet tazminatı ile yıllık ücretli izin ve diğer işçilik alacaklarının tefrik edilmeden, yazılı şekilde reddine karar verilmesi isabetsizdir. Kaldı ki kıdem ve kötüniyet tazminatı ile yıllık ücretli izin dışında, iş sözleşmesinin feshine bağlı olmayan işçilik alacakları da istenmiştir. Feshe bağlı kıdem ve kötüniyet tazminatı ile yıllık ücretli izin alacağı, feshin geçersizliği ile ilgili davanın sonucuna bağlı tutulmalı ve tefrik edildikten sonra bu istekler yönünde bekletici mesele yapılmalıdır.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 03.11.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.